အမွန္ကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ ဒီအေၾကာင္းကို ဂ်ဳလိုင္ ၁ ရက္ေန႕က်ရင္ Park Royal မွာလုပ္မယ့္ workshop မွာ ေျပာမလို႔ပါ။ ေနာက္ေတာ့ စိတ္၀င္စားလာတာနဲ႕လက္စမသတ္ႏိုင္ေတာ့တာ တေၾကာင္း ၊ ဓိထက္ပိုၿပီး ထဲထဲ၀င္၀င္ သိခ်င္လာတာျဖစ္တာတေၾကာင္း၊ တျခား speaker ေတြကိုေနရာေပးခ်င္တာတေၾကာင္း စတဲ့အေၾကာင္းေၾကာင္းေၾကာင့္ ခုတေလာ ေနျပည္ေတာ္မွာ e-government နဲ႕ ပတ္သတ္တဲ့ အေၾကာင္းေတြကို ျပန္စေတာ့မယ္ဆိုတာကို သိရတာနဲ႕ သတင္းအခ်က္အလက္ အျမန္အဆန္စီးဆင္းေစခ်င္တဲ့ဆႏၵနဲ႕ Internet Journal မွာေဖာ္ျပေပးဖို႕ ကိုေသာင္းစုၿငိမ္းကို စာပို႕ ေပးၿပီး editor ေတြတည္းျဖတ္ေပးႏိုင္ဖို႕ ပို႕ေပးျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ လက္ရွိေတာ့ ပို႕ထားတဲ့အထဲက အစိတ္အပိုင္းတခုကို အြန္လိုင္းမွာတင္ျဖစ္ခဲ့တယ္။ ေနာက္ပိုင္းေတြလဲ ဆက္ေရးဖို႕ ႀကိဳးစားေနပါတယ္။
e-government အေၾကာင္းတေစ့တေစာင္း
E-government ဆိုတဲ့ အသံုးအႏႈန္းကို အင္တာနက္သို႕မဟုတ္ world wide web မွတဆင့္ အမ်ားျပည္သူေတြ အတြက္ အစိုးရရဲ႕သတင္းအခ်က္အလက္နဲ႕၀န္ေဆာင္မႈေတြကို အသံုးျပဳခြင့္ေပးတယ္လို႕အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုၾကပါတယ္။
တကယ္ေတာ့ E-government သိုမဟုတ္ electronic government ဆိုတဲ့ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြဟာ ျပည္သူလူထု အတြက္ အစိုးရနဲ႕ သက္ဆိုင္တဲ့ကိစၥရပ္ေတြနဲ႕၀န္ေဆာင္မႈေတြ ဆက္စပ္လုပ္ေဆာင္ရာမွာ online or offline လုပ္ေဆာင္မႈ အားလံုးအတြက္ အက်ံဳး၀င္ပါတယ္။ ကမၻာတလႊားက အစိုးရေတြအေနနဲ႕ e-government အသံုးျပဳမႈေတြကို ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာၾကာကတည္းက စတင္အသံုးျပဳလာခဲ့ၾကၿပီး ယေန႕ကမၻာ့ ႏိုင္ငံအမ်ားစုဟာ e-government နဲ႕ပတ္သက္ၿပီး အေတာ္ေလးေရွ႕တန္းေရာက္ေနၿပီဆိုတာကို ေတြ႕ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေတာ့ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၂၃ ရက္ေန႕မွာ e-government အစီအစဥ္ကိုစတင္လုပ္ေဆာင္ဖို႕ ေၾကျငာခဲ့ပါတယ္။
Why e-government
e-government ဟာယေန႕ေခတ္မွာ အလြန္အေရးပါ အရာေရာက္တဲ့အေနအထားကိုေရာက္ရွိလို႕ေနပါတယ္။ e-government လို႕ဆိုလိုက္တာနဲ႕ ဒါဟာ အစိုးရတရပ္အတြက္ အသံုးျပဳဖို႕ရာ တီထြင္ဖန္တီးထားတယ္လို႕ အျမင္ ရွိ ၾကပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ e-government ဟာ Public sector အတြက္ ဘယ္ေလာက္အေရးပါတဲ့ ေနရာမွာ ရွိေနတယ္ဆုိတဲ့ အေတြးအျမင္ကို အေသအခ်ာမေတြ႕ႏိုင္ေသးပါဘူး။ အထူးသျဖင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲႏိုင္ငံေတြမွာ e-governmentဆိုင္ရာလုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြဟာ အတိုင္းအတာတရပ္အထိ အားနဲေနဆဲျဖစ္ၿပီး တိုင္းျပည္ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုး တက္ရာမွာ အဓိက က်တဲ့လူ႕စြမ္းအားအရင္းအျမစ္ေတြ အလဟသ ကုန္ဆံုးေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။ e-government စနစ္ အေသအခ်ာေပၚထြန္းလာမႈဟာ တိုင္းျပည္တခုရဲ႕ အခ်က္အလက္အရင္းအျမစ္ေတြ စုေဆာင္းထားရွိၿပီး အစိုးရရဲ႕ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြ လြယ္ကူေခ်ာေမြ႕မႈတခုတည္းတင္မဟုတ္ဘဲ တိုင္းျပည္အတြင္းေနထိုင္ေနၾကတဲ့ ျပည္သူ ေတြရဲ႕ေန႕စဥ္ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြပါ လွ်င္ျမန္စြာၿပီးေျမာက္ေစႏိုင္ၿပီး ေနထိုင္မႈဘ၀ ပိုမိုတိုး တက္ေရးအတြက္ အေရးပါတဲ့အခန္းက႑မွာရွိပါတယ္။ အသိအျမင္နဲ႕နည္းပညာ ပိုမိုဖြံ႕ၿဖိဳးေစၿပီး တိုးတက္တဲ့ လူ႕ေဘာင္အဖြဲ႕အစည္းအတြက္ စီးပြားေရး ႏိုင္ငံေရးနဲ႕ ပညာေရးက႑မ်ားစြာအတြက္ အလွ်င္ျမန္ဆံုးတိုးတက္ ေစမယ့္ အေထာက္အကူျပဳလုပ္ငန္းတခုလဲျဖစ္ပါတယ္။
ကမၻာလံုးဆိုင္ရာ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ စိမ္းလမ္းစိုျပည္ေရးအတြက္လဲ e-government စနစ္ေတြကို ထဲထဲ ၀င္၀င္ အသံုးျပဳမႈဟာ ထိေရာက္စြာပါ၀င္ပတ္သတ္ေနျပန္ပါတယ္။ ေနာက္တခ်က္အေနနဲ႕ လူ႕စြမ္းအားအရင္း အျမစ္ေတြကို အက်ိဳးရွိရွိထိထိေရာက္ေရာက္ခန္႕ခြဲအသံုးျပဳႏိုင္ၿပီး တိုင္းျပည္အတြက္ အေရးပါတဲ့ အခြန္ဘ႑ာ ေကာက္ခံမႈေတြ၊ တိုင္းျပည္တြင္းလည္ပတ္စီးစင္းေနတဲ့ ေငြေၾကးနဲ႕စီးပြားေရးဆိုင္ရာအခ်က္အလက္၊ က်န္းမာ ေရး ဆိုင္ရာ၊ ရာဇ၀တ္မႈနဲ႕ လံုၿခံဳေရးဆိုင္ရာ ကိုင္တြယ္လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္မႈေတြမွာ ပါက်ယ္ျပန္႕စြာပါ၀င္ပတ္သတ္ ေနတယ္ဆိုတာေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ အေမရိကန္အေနနဲ႕ဒီဇင္ဘာ ၁၇ ရက္ေန႕ ၂၀၀၂ ခုႏွစ္မွာ e-government act 2002 ကိုထုတ္ျပန္ေၾကျငာခဲ့ၿပီး ပိုမိုထိေရာက္စြာ ကိုင္တြယ္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေရးအတြက္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ပါတယ္။ e-government အသံုး၀င္မႈဟာ အေျပာနဲ႕တင္မဟုတ္ဘဲ ယေန႕ကမၻာႀကီးမွာရွိတဲ့ တိုင္းႏိုင္ငံတိုင္းမွာ e-government ရဲ႕အခန္းက႑ ဘယ္ေရြ႕ဘယ္ မွ် အေရးပါတဲ့အေနအထားမွာ ေရာက္ရွိေနတယ္ဆိုတာ ႏိုင္ငံတိုင္းက တြင္တြင္ က်ယ္က်ယ္အသံုးျပဳႏိုင္ေရးအတြက္ ႀကိဳးစားအားထုတ္ေနမႈက သက္ေသခံလ်က္ရွိေနပါတယ္။ internet ဟာတမၻာလံုးလႊမ္းၿခံဳျဖန္႕က်က္သြားႏိုင္မႈဟာ e-government လုပ္ေဆာင္မႈေတြကို အရွိန္အဟုန္နဲ႕တိုးတက္သြား ေစခဲ့ပါတယ္။
e-government ကို သံုးစြဲရျခင္းရဲ႕အဓိက ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြကေတာ့ information and technology ဆိုတဲ့ သတင္း အခ်က္အလက္နဲ႕နည္းပညာေပါင္းစပ္အသံုးျပဳျခင္းျဖင့္ အစိုးရအေနနဲ႕ တိုင္းျပည္ရဲ႕အခ်က္အလက္ေတြကိုအခ်ိန္ တိုအတြင္းစုေဆာင္းထားႏိုင္ဖို႕အတြက္လည္းေကာင္း၊
အစိုးရလုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ားနဲ႕အစိုးရလက္ေအာက္ခံအဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ အစိုးရမဟုတ္တဲ့ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားရဲ႕ အခ်က္အလက္မ်ားကို စုစည္း ထားႏိုင္ၿပီး ေပါင္းစပ္လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ဖို႕လည္းေကာင္း
အစိုးရေပၚလစီနဲ႕လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကို ျပည္သူလူထုထံအခ်ိန္တိုနဲ႕ထိေရာက္စြာခ်ျပႏိုင္ေရး၊ အစိုးရႏွင့္ပတ္သတ္ သည့္လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ား အတြက္ အမ်ားျပည္သူေတြခ်ိတ္ဆက္လုပ္ကိုင္ရာမွာ အခ်ိန္တိုတိုျဖင့္ၿပီးေျမာက္ေစေရး၊ ျပည္သူတဦးျခင္းအခ်က္အလက္မ်ားမွတဆင့္ႏိုင္ငံတြင္းမွီတင္းေနထိုင္ေနၾကတဲ့ျပည္သူလူထုရဲ႕စီးပြားေရး၊ က်န္းမာေရး လူမႈေရးဆိုင္ရာအခ်က္အလက္မ်ားအားစုေဆာင္းထားရွိႏိုင္ေရး စတဲ့အခ်က္အလက္ေတြအတြက္ရည္ရြယ္လုပ္ေဆာင္ ေလ့ရွိၾကပါတယ္။
အထက္ပါအခ်က္အလက္ေတြကို ေအာင္ျမင္ေအာင္လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ဖို႕လိုအပ္တဲ့အေျခခံအခ်က္အလက္ကေတာ့အစိုးရ အေနနဲ႕ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိတဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ထုတ္ျပန္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ျခင္းရဲ႕အက်ိဳးဆက္ဘဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒါမွ သာ ျပည္သူလူထုအေနနဲ႕ e-government လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြအေပၚယံုၾကည္စြာနဲ႕အက်ိဳးရွိရွိ ၀င္ေရာက္ ေဆာင္ရြက္လုပ္ကိုင္ၾကမွာျဖစ္ပါတယ္။
e-government ေအာင္ျမင္ေရးအတြက္ ပထမဦးဆံုးနဲ႕ေနာက္ဆံုး အေရးပါမႈကေတာ့ ျပည္သူလူထုကပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ ႏိုင္ဖို႕ဘဲျဖစ္ပါတယ္။
ျဖန္႕က်က္ဆက္ႏြယ္မႈအစီအစဥ္မ်ား
e-government ဆိုင္ရာျဖန္႕က်က္မႈေတြမွာ G2C, G2B, G2G, G2E, G2R စသျဖင့္ အမ်ိဳးအစားမ်ား ခြဲထုတ္ ေလ့လာႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။
G2C ( Government to Citizen )
အစိုးရအေနနဲ႕ မိမိရဲ႕ျပည္သူျပည္သားေတြနဲ႕တိုက္ရိုက္ထိေတြ႕ဆက္ဆံတဲ့အေနထားျဖစ္ပါတယ္။ Management သေဘာ တရားမွာ CRM လို႕ဆိုတဲ့ စားသံုးသူဆက္ဆံေရးစီမံခန္႕ခြဲမႈ လို႕ဆိုတဲ့အပိုင္းနဲ႕တိုက္ရိုက္ပတ္သတ္ေနတယ္ လို႕ဆိုၾကပါတယ္။ သေဘာက ဒီအစီအစဥ္မွာ သက္ဆိုင္ရာအစိုးရတရပ္ ( ျပည္နယ္အစိုးရေသာ္လည္းေကာင္း၊ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရေသာ္လည္းေကာင္း) အေနနဲ႕ သံုးစြဲသူ တျဖစ္လဲ ျပည္သူလူထုနဲ႕တိုက္ရိုက္ဆက္ဆံရတဲ့ အစိတ္ အပိုင္းေတြျဖစ္တဲ့ ႏိုင္ငံသားမွတ္ပံုတင္ျခင္းဆိုင္ရာ၊ ႏိုင္ငံကူးလက္မွတ္ထုတ္ေပးေရးဆိုင္ရာ၊ ဖြား/ေသ ဆိုင္ရာလက္မွတ္၊ ပညာေရးဆိုင္ရာအသိအမွတ္ျပဳလက္မွတ္ထုတ္ေပးေရ
e-government အေၾကာင္းတေစ့တေစာင္း
E-government ဆိုတဲ့ အသံုးအႏႈန္းကို အင္တာနက္သို႕မဟုတ္ world wide web မွတဆင့္ အမ်ားျပည္သူေတြ အတြက္ အစိုးရရဲ႕သတင္းအခ်က္အလက္နဲ႕၀န္ေဆာင္မႈေတြကို အသံုးျပဳခြင့္ေပးတယ္လို႕အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုၾကပါတယ္။
တကယ္ေတာ့ E-government သိုမဟုတ္ electronic government ဆိုတဲ့ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြဟာ ျပည္သူလူထု အတြက္ အစိုးရနဲ႕ သက္ဆိုင္တဲ့ကိစၥရပ္ေတြနဲ႕၀န္ေဆာင္မႈေတြ ဆက္စပ္လုပ္ေဆာင္ရာမွာ online or offline လုပ္ေဆာင္မႈ အားလံုးအတြက္ အက်ံဳး၀င္ပါတယ္။ ကမၻာတလႊားက အစိုးရေတြအေနနဲ႕ e-government အသံုးျပဳမႈေတြကို ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာၾကာကတည္းက စတင္အသံုးျပဳလာခဲ့ၾကၿပီး ယေန႕ကမၻာ့ ႏိုင္ငံအမ်ားစုဟာ e-government နဲ႕ပတ္သက္ၿပီး အေတာ္ေလးေရွ႕တန္းေရာက္ေနၿပီဆိုတာကို ေတြ႕ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေတာ့ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၂၃ ရက္ေန႕မွာ e-government အစီအစဥ္ကိုစတင္လုပ္ေဆာင္ဖို႕ ေၾကျငာခဲ့ပါတယ္။
Why e-government
e-government ဟာယေန႕ေခတ္မွာ အလြန္အေရးပါ အရာေရာက္တဲ့အေနအထားကိုေရာက္ရွိလို႕ေနပါတယ္။ e-government လို႕ဆိုလိုက္တာနဲ႕ ဒါဟာ အစိုးရတရပ္အတြက္ အသံုးျပဳဖို႕ရာ တီထြင္ဖန္တီးထားတယ္လို႕ အျမင္ ရွိ ၾကပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ e-government ဟာ Public sector အတြက္ ဘယ္ေလာက္အေရးပါတဲ့ ေနရာမွာ ရွိေနတယ္ဆုိတဲ့ အေတြးအျမင္ကို အေသအခ်ာမေတြ႕ႏိုင္ေသးပါဘူး။ အထူးသျဖင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲႏိုင္ငံေတြမွာ e-governmentဆိုင္ရာလုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြဟာ အတိုင္းအတာတရပ္အထိ အားနဲေနဆဲျဖစ္ၿပီး တိုင္းျပည္ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုး တက္ရာမွာ အဓိက က်တဲ့လူ႕စြမ္းအားအရင္းအျမစ္ေတြ အလဟသ ကုန္ဆံုးေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။ e-government စနစ္ အေသအခ်ာေပၚထြန္းလာမႈဟာ တိုင္းျပည္တခုရဲ႕ အခ်က္အလက္အရင္းအျမစ္ေတြ စုေဆာင္းထားရွိၿပီး အစိုးရရဲ႕ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြ လြယ္ကူေခ်ာေမြ႕မႈတခုတည္းတင္မဟုတ္ဘဲ တိုင္းျပည္အတြင္းေနထိုင္ေနၾကတဲ့ ျပည္သူ ေတြရဲ႕ေန႕စဥ္ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြပါ လွ်င္ျမန္စြာၿပီးေျမာက္ေစႏိုင္ၿပီး ေနထိုင္မႈဘ၀ ပိုမိုတိုး တက္ေရးအတြက္ အေရးပါတဲ့အခန္းက႑မွာရွိပါတယ္။ အသိအျမင္နဲ႕နည္းပညာ ပိုမိုဖြံ႕ၿဖိဳးေစၿပီး တိုးတက္တဲ့ လူ႕ေဘာင္အဖြဲ႕အစည္းအတြက္ စီးပြားေရး ႏိုင္ငံေရးနဲ႕ ပညာေရးက႑မ်ားစြာအတြက္ အလွ်င္ျမန္ဆံုးတိုးတက္ ေစမယ့္ အေထာက္အကူျပဳလုပ္ငန္းတခုလဲျဖစ္ပါတယ္။
ကမၻာလံုးဆိုင္ရာ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ စိမ္းလမ္းစိုျပည္ေရးအတြက္လဲ e-government စနစ္ေတြကို ထဲထဲ ၀င္၀င္ အသံုးျပဳမႈဟာ ထိေရာက္စြာပါ၀င္ပတ္သတ္ေနျပန္ပါတယ္။ ေနာက္တခ်က္အေနနဲ႕ လူ႕စြမ္းအားအရင္း အျမစ္ေတြကို အက်ိဳးရွိရွိထိထိေရာက္ေရာက္ခန္႕ခြဲအသံုးျပဳႏိုင္ၿပီး တိုင္းျပည္အတြက္ အေရးပါတဲ့ အခြန္ဘ႑ာ ေကာက္ခံမႈေတြ၊ တိုင္းျပည္တြင္းလည္ပတ္စီးစင္းေနတဲ့ ေငြေၾကးနဲ႕စီးပြားေရးဆိုင္ရာအခ်က္အလက္၊ က်န္းမာ ေရး ဆိုင္ရာ၊ ရာဇ၀တ္မႈနဲ႕ လံုၿခံဳေရးဆိုင္ရာ ကိုင္တြယ္လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္မႈေတြမွာ ပါက်ယ္ျပန္႕စြာပါ၀င္ပတ္သတ္ ေနတယ္ဆိုတာေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ အေမရိကန္အေနနဲ႕ဒီဇင္ဘာ ၁၇ ရက္ေန႕ ၂၀၀၂ ခုႏွစ္မွာ e-government act 2002 ကိုထုတ္ျပန္ေၾကျငာခဲ့ၿပီး ပိုမိုထိေရာက္စြာ ကိုင္တြယ္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေရးအတြက္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ပါတယ္။ e-government အသံုး၀င္မႈဟာ အေျပာနဲ႕တင္မဟုတ္ဘဲ ယေန႕ကမၻာႀကီးမွာရွိတဲ့ တိုင္းႏိုင္ငံတိုင္းမွာ e-government ရဲ႕အခန္းက႑ ဘယ္ေရြ႕ဘယ္ မွ် အေရးပါတဲ့အေနအထားမွာ ေရာက္ရွိေနတယ္ဆိုတာ ႏိုင္ငံတိုင္းက တြင္တြင္ က်ယ္က်ယ္အသံုးျပဳႏိုင္ေရးအတြက္ ႀကိဳးစားအားထုတ္ေနမႈက သက္ေသခံလ်က္ရွိေနပါတယ္။ internet ဟာတမၻာလံုးလႊမ္းၿခံဳျဖန္႕က်က္သြားႏိုင္မႈဟာ e-government လုပ္ေဆာင္မႈေတြကို အရွိန္အဟုန္နဲ႕တိုးတက္သြား ေစခဲ့ပါတယ္။
e-government ကို သံုးစြဲရျခင္းရဲ႕အဓိက ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြကေတာ့ information and technology ဆိုတဲ့ သတင္း အခ်က္အလက္နဲ႕နည္းပညာေပါင္းစပ္အသံုးျပဳျခင္းျဖင့္ အစိုးရအေနနဲ႕ တိုင္းျပည္ရဲ႕အခ်က္အလက္ေတြကိုအခ်ိန္ တိုအတြင္းစုေဆာင္းထားႏိုင္ဖို႕အတြက္လည္းေကာင္း၊
အစိုးရလုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ားနဲ႕အစိုးရလက္ေအာက္ခံအဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ အစိုးရမဟုတ္တဲ့ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားရဲ႕ အခ်က္အလက္မ်ားကို စုစည္း ထားႏိုင္ၿပီး ေပါင္းစပ္လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ဖို႕လည္းေကာင္း
အစိုးရေပၚလစီနဲ႕လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကို ျပည္သူလူထုထံအခ်ိန္တိုနဲ႕ထိေရာက္စြာခ်ျပႏိုင္ေရး၊ အစိုးရႏွင့္ပတ္သတ္ သည့္လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ား အတြက္ အမ်ားျပည္သူေတြခ်ိတ္ဆက္လုပ္ကိုင္ရာမွာ အခ်ိန္တိုတိုျဖင့္ၿပီးေျမာက္ေစေရး၊ ျပည္သူတဦးျခင္းအခ်က္အလက္မ်ားမွတဆင့္ႏိုင္ငံတြင္းမွီတင္းေနထိုင္ေနၾကတဲ့ျပည္သူလူထုရဲ႕စီးပြားေရး၊ က်န္းမာေရး လူမႈေရးဆိုင္ရာအခ်က္အလက္မ်ားအားစုေဆာင္းထားရွိႏိုင္ေရး စတဲ့အခ်က္အလက္ေတြအတြက္ရည္ရြယ္လုပ္ေဆာင္ ေလ့ရွိၾကပါတယ္။
အထက္ပါအခ်က္အလက္ေတြကို ေအာင္ျမင္ေအာင္လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ဖို႕လိုအပ္တဲ့အေျခခံအခ်က္အလက္ကေတာ့အစိုးရ အေနနဲ႕ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိတဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ထုတ္ျပန္ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ျခင္းရဲ႕အက်ိဳးဆက္ဘဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒါမွ သာ ျပည္သူလူထုအေနနဲ႕ e-government လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြအေပၚယံုၾကည္စြာနဲ႕အက်ိဳးရွိရွိ ၀င္ေရာက္ ေဆာင္ရြက္လုပ္ကိုင္ၾကမွာျဖစ္ပါတယ္။
e-government ေအာင္ျမင္ေရးအတြက္ ပထမဦးဆံုးနဲ႕ေနာက္ဆံုး အေရးပါမႈကေတာ့ ျပည္သူလူထုကပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ ႏိုင္ဖို႕ဘဲျဖစ္ပါတယ္။
ျဖန္႕က်က္ဆက္ႏြယ္မႈအစီအစဥ္မ်ား
e-government ဆိုင္ရာျဖန္႕က်က္မႈေတြမွာ G2C, G2B, G2G, G2E, G2R စသျဖင့္ အမ်ိဳးအစားမ်ား ခြဲထုတ္ ေလ့လာႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။
G2C ( Government to Citizen )
အစိုးရအေနနဲ႕ မိမိရဲ႕ျပည္သူျပည္သားေတြနဲ႕တိုက္ရိုက္ထိေတြ႕ဆက္ဆံတဲ့အေနထားျဖစ္ပါတယ္။ Management သေဘာ တရားမွာ CRM လို႕ဆိုတဲ့ စားသံုးသူဆက္ဆံေရးစီမံခန္႕ခြဲမႈ လို႕ဆိုတဲ့အပိုင္းနဲ႕တိုက္ရိုက္ပတ္သတ္ေနတယ္ လို႕ဆိုၾကပါတယ္။ သေဘာက ဒီအစီအစဥ္မွာ သက္ဆိုင္ရာအစိုးရတရပ္ ( ျပည္နယ္အစိုးရေသာ္လည္းေကာင္း၊ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရေသာ္လည္းေကာင္း) အေနနဲ႕ သံုးစြဲသူ တျဖစ္လဲ ျပည္သူလူထုနဲ႕တိုက္ရိုက္ဆက္ဆံရတဲ့ အစိတ္ အပိုင္းေတြျဖစ္တဲ့ ႏိုင္ငံသားမွတ္ပံုတင္ျခင္းဆိုင္ရာ၊ ႏိုင္ငံကူးလက္မွတ္ထုတ္ေပးေရးဆိုင္ရာ၊ ဖြား/ေသ ဆိုင္ရာလက္မွတ္၊ ပညာေရးဆိုင္ရာအသိအမွတ္ျပဳလက္မွတ္ထုတ္ေပးေရ
